Programma 5 Ruimtelijke ontwikkeling heeft een sterke relatie met andere programma's. Dit wordt in de toekomst nog versterkt door de invoering van de Omgevingswet. De inhoudelijke relatie met Programma 4, 7 en het Investeringsfonds is groot. Veel thema's die via het investeringsfonds aandacht krijgen, hebben te maken met de fysieke leefomgeving: Landelijk gebied, Ede Energieneutraal, Biodiversiteit, Klimaatrobuust Ede, het ondergronds brengen van de Hoogspanningslijnen. Ontwikkelingen hierin zijn in het hoofdstuk Investeringsfonds opgenomen. Gegeven de eindigheid van dit fonds maken deze thema's vanaf 2021 deel uit van het programma RO. De subdoelen, prestaties en indicatoren van deze thema’s zijn vaak al wel terug te vinden in dit programma.

Woningmarkt

Met onze visie op wonen en onze eigen gronden sturen wij op de realisatie van voldoende betaalbare woningen en aantrekkelijke en duurzame woningen voor de huidige en toekomstige inwoners van Ede. De druk op de woningmarkt is en zal de komende jaren hoog blijven. Het realiseren van voldoende sociale woningbouw blijft een uitdaging. Het vernietigen van de PAS heeft een sterk effect: de realisatie van voorgenomen woningbouwplannen voor de komende jaren is onzeker. De Regionale Woonagenda van de Regio FoodValley wordt de komende jaren uitgevoerd; een belangrijk speerpunt is het benutten van binnenstedelijke transformatielocaties voor woningbouw.

Duurzaamheid en energie

Sinds het bestuursakkoord spreken wij over Ede Energieneutraal. Ontwikkelingen hierin staan beschreven in hoofdstuk 2 Investeringsfonds Impuls Ede. De afvalmarkt is gespannen. De verwerkingscapaciteit is voor een aantal grondstoffen beperkt waardoor kosten stijgen. De prijs van oud papier en karton staat onder druk vanwege afnemende vraag. Naar verwachting gaan er per 2020 nieuwe afspraken gelden voor het verwerken van plastic, metaal en drinkpakverpakkingen: Gemeenten krijgen de keuze voor de regie over de hele verpakkingsketen of regie over de inzameling van verpakkingen. In 2020 wordt de gemeenteraad geïnformeerd over mogelijke consequenties.

Ruimtelijke planvorming

Ruimtelijk is de gemeente divers. Ede Stad met zijn verschillende woon- en werkgebieden is omgeven door een groot en afwisselend buitengebied met agrariërs, natuur, niet-agrarische bedrijvigheid en karakteristieke dorpen. Ruimtelijke planvorming bestrijkt vele thema's; hieronder worden slechts enkele thema's belicht.

Buitengebied
Klimaatadaptatie en de landbouw-, energie-, en voedseltransities hebben grote consequenties voor het buitengebied. Boerenbedrijven verdwijnen in hoog tempo en percelen krijgen andere functies. De claims op gronden worden groter en urgenter bijvoorbeeld voor de vestiging en groei van niet-agrarische bedrijven.
In nauwe afstemming met het programma buitengebied wordt daarom gewerkt aan beleidsontwikkeling op gebiedsniveau en het oplossen van concrete knelpunten, in voorbereiding op de invoering van de Omgevingswet. In het hoofdstuk investeringsfonds is het speerpunt 'programma buitengebied' beschreven.

Implementatie Omgevingswet
Per 2021 treedt de Omgevingswet in werking met een overgangstermijn tot 2029. De implementatie van deze wet is een gemeentebrede exercitie met grote gevolgen in het fysieke domein: de ruimtelijke planvorming wordt anders georganiseerd. Het gaat over de gehele fysieke leefomgeving en er komen nieuwe (juridische en beleids)instrumenten beschikbaar. Dit vereist een andere kijk op en invulling van visie, regelgeving en rolneming richting ondernemers en inwoners: een nieuwe manier van werken, een integrale aanpak, samenwerking met andere domeinen en aansluiting op inwonersinitiatieven en de daar aanwezig energie en betrokkenheid. Deze werkwijze sluit beter aan bij de behoeften van de veranderende samenleving. De verplichte invoering van het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO) ondersteunt dit proces. Het rijk beoogt hiermee de samenwerking tussen overheidspartijen te verbeteren, de informatievoorziening aan derden transparanter te maken en de planvorming efficiënter te laten verlopen. Voor de implementatie zijn tijdens de overgangsperiode extra middelen en capaciteit nodig.

Impact vernietiging PAS (Programma Aanpak Stikstof)
De vernietiging van het PAS (zomer 2019) door de Raad van State heeft gevolgen voor Ede, zowel voor de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen in Ede als voor de aanwezige te beschermen natuur. De vergunningverlening op grond van de Wet Natuurbescherming is tot stilstand gekomen. Dit heeft gevolgen voor vrijwel alle Edese ruimtelijke plannen en omgevingsvergunningplichtige activiteiten, die een depositiebijdrage veroorzaken op stikstofgevoelige Natura2000-gebieden. Het gaat dan om consequenties voor de haalbaarheid, doorlooptijd en financiën. Voor de gemeente Ede is een uitvoerbare integrale aanpak van stikstof van groot belang; we hebben hier immers veel natuur én veel economische activiteiten. Aangezien we geen bevoegdheid hebben op grond van de Wet Natuurbescherming, zetten we ons in om ons belang kenbaar te maken bij diegene die wel aan het roer staan (rijk en provincie).

Natuur, landschap en biodiversiteit
De veranderende rol om vooral samen met ketenpartners en bewoners natuur en landschap te versterken, heeft de afgelopen jaren tot mooie resultaten geleid. In de maatschappij dringt het besef door dat biodiversiteit en landschap achteruitgaan. Voor ons betekent dit dat we in onze aanpak meer ruimte gaan geven aan bewoners en ketenpartners om te werken aan het terugdringen van de achteruitgang.

Gezonde leefomgeving
De fysieke leefomgeving heeft veel invloed op de gezonde leefomgeving en levensstijl. De integrale kijk op de gezonde leefomgeving is onder andere ingegeven door de Omgevingswet en als organisatie verkennen we de mogelijkheden om hierop in te spelen. Op thema’s wordt al vanuit deze gedachte gewerkt, zoals het ondergronds brengen van de 50 kV hoogspanningslijn (zie investeringsfonds) en de luchtkwaliteitsaanpak (Manifest Gezonde Leefomgeving Veehouderijen). In alle ruimtelijke producten die we ontwikkelen zal het thema een plek krijgen.

Recreatie en toerisme
De Veluwe is en zal een belangrijke vakantiestemming blijven. Ook de vraag naar kwalitatief hoogwaardige routestructuren (wandel-, fiets/MTB- en ruiterpaden) neemt toe. Door actief regie te nemen in samenwerkingen scheppen wij voorwaarden om aantrekkelijk te zijn en te blijven voor dag- en verblijfsrecreatie. De stijging van het aantal bezoekers biedt kansen. Belangrijke uitdaging is om de kwaliteit van het aanbod beter te laten aansluiten bij de vraag. Met onder andere het project vitale vakantieparken en het herinneringstoerisme werken we aan de toekomst van de sector. Op www.bezoek.ede.nl is alle relevante informatie te vinden voor een bezoek aan Ede.